pełnia (język polski)
pełnia (1.1)
wymowa:
IPA: [ˈpɛwʲɲa], AS: [peu̯ʹńa], zjawiska fonetyczne: zmięk.• -ni… wymowa ?/i
znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) astr. faza księżyca, w której księżyc jest oświetlony przez słońce w taki sposób, że z ziemi widać wyłącznie jego jasną część
(1.2) punkt kulminacyjny, szczyt czegoś, najwyższy stan
odmiana:
(1)
przypadek liczba pojedyncza
mianownik pełnia
dopełniacz pełni
celownik pełni
biernik pełnię
narzędnik pełnią
miejscownik pełni
wołacz pełnio
przykłady:
(1.1) Nie mogę spać podczas pełni.
(1.2) Widać było, że panna młoda jest w pełni szczęścia.
kolokacje:
(1.1) Księżyc jest w pełni
(1.2) pełnia lata/szczęścia/…; w całej pełni; być w pełni sił
antonimy:
(1.1) nów
wyrazy pokrewne:
przym. pełny, pełen
czas. wypełniać
przysł. pełno
związki frazeologiczne:
jak księżyc w pełni
etymologia:
(1.1–2) od „pełny”
uwagi:
(1.1) pojęcie „pełnia” dotyczy tylko Księżyca, więc *„pełnia Księżyca” jest tautologią; obu wyrazów można użyć w jednym zdaniu, gdy „Księżyc” jest podmiotem, a „pełnia” dopełnieniem, a więc poprawne są zdania: „Księżyc jest dziś w pełni” lub: „Dzisiaj jest pełnia”.