Sunday 8 March 2020

61 rocznica powstania tybetańskiego, Edynburg 2020

Powstanie tybetańskie 1959 – rozpoczęte 10 marca 1959, kiedy w Lhasie, stolicy Tybetu (który od 1951 był pod kontrolą Chin Ludowych) wybuchła antychińska i antykomunistyczna rewolta.
Rocznice powstania są traktowane przez niepodległościowe środowiska tybetańskie jako Dzień Powstania Tybetańskiego (lub Dzień Tybetańskiego Powstania Narodowego).

W późnych latach pięćdziesiątych w Lhasie stopniowo narastała liczba przeciwników obecności Chin w Tybecie. W 1956 wybuchły zbrojne rewolty w prowincjach Kham i Amdo, które przyczyniły się do rozmieszczenia dodatkowych chińskich sił zbrojnych na wschodzie Tybetu. Wkrótce chiński rząd rozpoczął działania skierowane przeciw tybetańskim wioskom i klasztorom, mające na celu ukaranie buntowników.

1 marca 1959 Dalajlama otrzymał niespodziewane zaproszenie na „spektakl teatralny i herbatę” do sztabu chińskiej armii znajdującego się poza Lhasą. Dalajlama, który był w trakcie odbywania specjalnych nauk, przełożył datę spektaklu na 10 marca. 9 marca główny dowódca osobistej ochrony Dalajlamy został odwiedzony przez chińskich oficerów. Nalegali oni, by Dalajlama udał się ze swojej siedziby do sztabu wojskowego bez osobistej zbrojnej eskorty oraz bez tradycyjnej ceremonii i towarzyszącej mu procesji.

Wieść o zaproszeniu szybko rozeszła się wśród miejscowych Tybetańczyków budząc strach przed możliwością uprowadzenia ich przywódcy. 10 marca około 300 tys. Tybetańczyków otoczyło pałac Dalajlamy, by zapobiec jego pojmaniu. To wydarzenie jest uważane za początek powstania w Lhasie, mimo tego, że chińskie wojska walczyły z partyzantką już od grudnia poprzedniego roku.

12 marca na ulicach Lhasy pojawiły się duże grupy protestujących, którzy deklarowali niepodległość Tybetu. Na ulicach wzniesione zostały barykady, a chińskie i tybetańskie siły zbrojne rozpoczęły fortyfikację pozycji wewnątrz i wokół Lhasy. Wystosowane zostały prośby o wspomaganie uzbrojonych rebelii poza miastem oraz podjęty został apel do konsula indyjskiego z prośbą o wsparcie.

Chińskie i tybetańskie oddziały kontynuowały rozmieszczanie swoich wojsk przez następne kilka dni. Chińska artyleria objęła swym zasięgiem letni pałac dalajlamy - Norbulingka. 15 marca przygotowania do ewakuacji dalajlamy z miasta nabrały tempa - tybetańskie oddziały zabezpieczały drogę ucieczki z Lhasy. 17 marca dwa pociski artyleryjskie spadły obok pałacu Dalajlamy, przesądzając jego decyzję o emigracji.

Otwarte walki rozpoczęły się 19 marca, m.in. ostrzelane zostały Norbulingka i ważne klasztory Lhasy. Walki trwały tylko około dwóch dni, kończąc się dużymi stratami wśród Tybetańczyków.


źródło wiki
























LinkWithin